حیاط در معماری ایرانی:حیاط در فرهنگ دهخدا به معنی محوطه و هر جای دیوار بست و سرای و خانه آمده است.
واژه های دیگری مثل ساحت صحن میان سرا، صحن سرای نیز به همین معنی هستند .
بعضی از این موارد به اختصار چنین است:
– به عنوان نشانه حریم تملک.
– وحدت دهنده چند عنصر خانه .
– ارتباط دهنده چند فضا .
– برای ایجاد محیطی سرسبز و با نشاط .
-به عنوان یک هواکش مصنوعی برای گذر جریان بادهای مناسب .
– عنصری مهم در در جهت سازماندهی فضاهای مختلف .
– به عنوان حریمی امن و آرام برای آسایش خانواده.
در معماری مسکن خانه های حیاط دار
شاید ابتدایی ترین نحوه کاربرد حیاط برای ایجاد نشانه ای از تملک باشد.
البته ایجاد حصار صرفاً به وسیله دیوارهای بلند صورت نگرفته است. در مناطقی مثل دشت گیلان با احداث پرسین هایی از دیرک های چوبی و شاخه درختان این حریم را مشخص کرده اند.
بعضی از قبایل کوچ نشین حریم سیاه چادرهای خود را با دیوار کوتاه سنگی معین میکنند.
خانه های بیشتر آبادیهای ایران بخصوص مناطق روستایی متشکل از ، عناصری چون مسکن ،انبار ،طویله و چیزهایی از این قبیل است.در این حالت حیاط با ایجاد یک حصار در دور این عناصر آنها را در بر میگیرد.
حیاط در معماری داخلی
افزون بر ایجاد وحدت بین عناصر نوعی ارتباط پیمایشی بین آنها ایجاد می کند.
یا با استقرار محوطه اصلی تابستانی و زمستانی در جبهه های مختلف ارتباط دهنده بخشهای اصلی خانه
می باشد .
ایجاد یک فضای سرسبز و خرم با و خرم با حوض آب در شکلهای مختلف آن و استفاده از حیاط به عنوان منظری زیبا برای ساکنان داخل اتاقها یا فضاهایی چون تالار و صفه و نشیمن گاهی برای عصرها وب تفتیده مناطق گرم و کویری، از دیگر موارد استفاده حیاط میباشد.
در مواردی نیز حیاط سرسبزی زیاد را نمی طلبد.
زیرا وجود درختان و گیاهان باعث شرجی بیشتر می شود .تشدید گرما و رطوبت را به همراه دارد. حیاط در شهر عبور دهنده جریان هوای مطبوع به فضاهای مختلف بوده است.
در حین اینکه سازماندهی فضاهای مختلف را در کنار خود به عهده داشته است.
سازماندهی فضاهای مختلف با توجه به عوامل مؤثر در آن یکی از با اهمیت ترین عملکردهای حیاط در طراحی خانه بوده است.
تاثیر گردش خورشید
با توجه به تاثیر ان بر جبهه های مختلف خانه سازندگان آن هر جبهه را به فصلی و ساعتی اختصاص داده اند .
با عنایت به این موضوع جبهه رو به آفتاب – بخش زمستان نشین ، جبهه پشت به آفتاب بخش تابستان نشین در ساعاتی از روز) و جبهه غربی برای ساعاتی از روزهای سرد زمستان در نظر گرفته شده است.
همچنین در حیاط ورودیهایی به زیرزمینها برای گذراندن روزهای گرم تابستان تعبیه شده است.
در مناطقی چون یزد و کاشان بخش بزرگی از حیاط به صورت گودال باغچه ساخته شده است .
تا علاوه بر دسترسی بهتر به آب زیرگذر ،قناتها با کاشت درختان سرسبز و فضاهای درخور، محیطی خنک به وجود آورند .
عامل مؤثر دیگر در سازماندهی ایجاد حریم امن و آرام برای آسایش خانواده بوده است .
بناهای حیاط دار در ایران قدمتی در حدود هشت هزار سال دارند.
در هر کدام از دوره های تاریخی حیاط یک یا چند کاربرد از آنچه یاد شد را داشته است.
بدون دیدگاه